با توجه به کاربرد بسیار رنگ ها در صنعت و توجه به این نکته که این ترکیبات به راحتی از روی سطوح پاک نشده و قابل شستشو نمی باشند، رنگ برها کاربرد بسیاری پیدا کرده اند. رنگ بر شامل مواد شیمیایی قوی با خاصیت حل کنندگی و از بین برنده بوده و جهت پاک کردن رنگ ها و پوشش های صنعتی از سطوح مختلف، کاربرد دارند.
ویژگی های رنگ بر
رنگ برها دارای ویژگی های متعددی هستند که به آنها کاربردهای ویژه ای می دهد.
- رنگ بر دارای قدرت حل کنندگی بالایی است و می تواند رنگ ها و پوشش های صنعتی را به خوبی از سطح مورد نظر پاک کند.
- این مواد شیمیایی با سطوح مختلف سازگاری داشته و بدون آسیب رساندن به سطح، کار خود را به بهترین نحو انجام می دهند.
- در اکثر موارد رنگ بر قابل اشتعال نمی باشد.
- این ترکیبات صنعتی با داشتن پایداری خوب، در مقابل عوامل مختلفی مانند حرارت، نور، رطوبت و اکسیداسیون مقاوم می باشند.
کاربرد رنگ برصنعتی
بعضی از کاربردهای رایج رنگ بر به شرح زیر می باشند:
تمیز کردن سطوح قبل از رنگ آمیزی: قبل از اعمال رنگ جدید یا پوشش دهی مجدد بر روی سطوح، استفاده از رنگ برها می‌تواند کمک کند تا سطح از رنگ، روغن و آلودگی ها پاک شود.
حذف رنگ از تجهیزات و قطعات: از فرایندهای ضروری قبل از رنگ آمیزی مجدد، حذف رنگ ها از سطح قطعات و تجهیزات می باشد. به همین منظور رنگ برها در صنایع مختلف از جمله خودروسازی، صنعت هواپیما، صنایع الکترونیک و صنعت فلزات به کار می روند.
تعمیر و روکش مجدد قطعات: در برخی مواقع، رنگ بر برای حذف پوشش های صنعتی قدیمی و آسیب دیده از قطعات، استفاده شده و سطح را برای تعمیر و روکش مجدد آماده می کند.
ترکیبات موجود در رنگ بر
این ترکیبات صنعتی ممکن است شامل مواد شیمیایی مختلفی باشند.
مواد حل کننده آلی: این مواد قادر به حل کردن رنگ ها و پوشش های صنعتی از روی سطوح مختلف بوده و شامل مواد آلی مانند استرها، کتون ها، الکل ها و هیدروکربن ها می باشند.
افزودنی و امولسیفایرها: بعضی از رنگ برها شامل مواد افزودنی مانند آمین ها، سورفکتانت ها و امولسیفایرها هستند. این مواد کمک می‌کنند تا رنگ ها و پوشش های صنعتی به صورت موثری حل شده و به صورت پایدار در محلول موجود باقی بمانند.
مواد اکسید کننده: اکسید کننده هایی مانند پراکسید هیدروژن، نیتریت سدیم و کلرات پتاسیم نیز در ساختار رنگ برها حضور دارند. این مواد قادر به تجزیه رنگ ها و پوشش های صنعتی هستند.
مواد شیمیایی: برخی از رنگ برها شامل مواد شیمیایی مختلفی هستند که ترکیبی از مواد حل کننده، امولسیفایرها، مواد اکسید کننده و سایر مواد افزودنی می باشند. این ترکیبات ساختاری می‌توانند به صورت سفارشی طراحی شوند تا نیازهای خاص را برآورده سازند.
انواع رنگ بر
رنگ برها متناسب با نوع رنگ و پوشش صنعتی مورد استفاده و نوع سطحی که باید پاک شود، انواع مختلفی دارند.
- رنگ برهای محلول در آب: این گروه بر پایه ی آب بوده و برای پاک کردن رنگ ها و پوشش های صنعتی آبی قابل استفاده می باشند. این رنگ برها که معمولا برای پاکسازی سطوح غیرفلزی مانند چوب، بتن و پلاستیک مناسب هستند، می‌توانند به صورت محلول مستقیم یا با افزودن آب استفاده شوند.
- رنگ بر محلول در حلال(رنگ بر آلی): این نوع رنگ برها معمولا بر پایه حلال های آلی مانند استرها، کتون ها و الکل ها می باشند. آنها قادر به حل کردن رنگ ها و پوشش های صنعتی از روی سطوح فلزی مانند فولاد، آلومینیوم و آهن بوده و می‌توانند به صورت مستقیم یا با افزودن حلال مورد استفاده قرار گیرند.
- رنگ بر پاک کننده قوی: برای پاکسازی سطوح صنعتی پیچیده مانند قطعات خودرو، تجهیزات الکترونیکی و ماشین‌آلات صنعتی، از ترکیبات این گروه استفاده می شود. این نوع رنگ برها شامل مواد شیمیایی قوی مانند آمین ها، سورفکتانت ها و امولسیفایر ها بوده و قادر به حل کردن رنگ ها و پوشش های صنعتی سخت و مقاوم مانند رنگ های اپوکسی، پلی‌یورتان و پلی استر می باشند.
- رنگ برهای اسیدی: این نوع رنگ برها بر پایه اسید ها هستند و برای حذف رنگ ها و پوشش های صنعتی از سطوح فلزی مانند فولاد و آلومینیوم استفاده می‌شوند.
- رنگ برهای قلیایی: این گروه بر پایه قلیاها هستند و برای حذف رنگ ها و پوشش های صنعتی از روی سطوحی مانند چوب و پلاستیک مناسب هستند.
- رنگ بر اکسید کننده: ترکیبات این گروه شامل مواد اکسید کننده بوده که قادر به تجزیه و حذف رنگ ها و پوشش های صنعتی مانند پراکسید هیدروژن و نیتریت سدیم می باشند.
نکاتی که در استفاده از رنگ برها باید جدی گرفته شود…
* قبل از استفاده از رنگ برها برای حفاظت از دست ها و پوست، از دستکش ها و لباس مناسب استفاده شود.
* جهت جلوگیری از تنفس بخارات مضر و ایجاد مشکلات تنفسی، در هنگام استفاده از رنگ بر، از تهویه ی مناسب محیط اطمینان حاصل شود.
* قبل از استفاده از رنگ بر، بهتر است آن را در یک ناحیه ی کوچک و قابل مشاهده تست کرد تا از عملکرد رنگ بر و تاثیر آن بر روی سطح اطمینان حاصل شود.
* همیشه دستورالعمل های موجود بر روی بسته‌بندی رنگ بر، که شامل توصیه های مربوط به غلظت، زمان تماس و روش استفاده می باشد را باید رعایت کرد.
* در برخی موارد، استفاده از وسایل مکانیکی مانند برس، اسفنج یا پاک کننده های مکانیکی می‌تواند بهترین روش برای پاکسازی رنگ باشد. در این صورت، رنگ بر را بر روی سطح اعمال کرده و سپس با استفاده از وسیله مکانیکی، می توان رنگ را از سطح پاک کرد.
* پس از استفاده از رنگ بر، سطح را به طور کامل با آب و صابون شستشو داده تا رنگ بر و رنگ پاک شوند. همچنین، باید از پاک کننده های مناسب برای شستشو استفاده شود.
* رنگ برها ممکن است حاوی مواد شیمیایی مضر باشند، بنابراین برای دفع آنها سلامت محیط زیست را باید در نظر گرفت.
شرایط انبار کردن و نگهداری رنگ بر
* رنگ برها باید در دمای مناسبی نگهداری شوند. با اینکه به طور معمول دمای اتاق برای این کار مناسب است اما برخی از رنگ برها نیاز به دمای خنک تر یا گرم تر دارند. برای دانستن دمای مناسب نگهداری هر رنگ بر، به دستورالعمل تولید کننده مراجعه شود.
* این ترکیبات باید در محیطی خنک و تاریک نگهداری شوند چرا که نور مستقیم خورشید می‌تواند باعث تغییر در رنگ و کیفیت رنگ بر شود.
* محیطی با تهویه مناسب برای نگهداری رنگ برها ضروری است.
* اگر محیط دمای بالا یا رطوبت زیادی دارد، ممکن است رنگ برها تحت تاثیر قرار گرفته و کیفیت آنها کاهش یابد. همچنین، بهتر است از تماس رنگ برها با هوا و رطوبت نیز جلوگیری شود.
* رنگ برها باید در محیطی به دور از تماس با مواد شیمیایی دیگر، آتش و حرارت بالا قرار گیرند.
*این ترکیبات شیمایی باید در بسته بندی مناسب نگهداری شوند. بسته بندی باید برای جلوگیری از نفوذ هوا، رطوبت و نور مناسب باشد. همچنین، برچسب بسته بندی باید شامل اطلاعات مهمی مانند تاریخ انقضا، دمای نگهداری و هشدار های ایمنی نیز باشد.
* برخی از رنگ برها ممکن است با گذر زمان تغییر کنند یا کیفیت آنها کاهش یابد. بنابراین، بهتر است به صورت منظم رنگ برها را بررسی کرده و در صورت لزوم، جایگزین شوند.
در رابطه با شوینده های قلیایی ومحصولات آن بیشتر بخوانید